Ameliyat olmadan önce nelere dikkat etmeliyiz
Ameliyat için hastaneye gittiğimizde yapmamız gerekenler
Ameliyat sonrası dikkat edilmesi gereken konular
-HASTALARIMA
2.1 hastalardan mesaj
2.2 ameliyat öncesi
AMELİYAT ÖNCESİ HAZIRLIKLAR:
Ameliyat öncesi hazırlık ameliyat kadar önemlidir. Tercihen ameliyat öncesi bir hafta fiziksel yorgunluktan kaçınmak gerekir. En az bir ay öncesi -hatta mümkünse 3 ay öncesi- sigara ve tütün mamülleri bırakılmalıdır. Ameliyat stresi yaşamamak, hekiminize güvenmek, istirahat gibi hazırlıklar da tavsiye edilmektedir.
Bir ay öncesinden bitkisel çay dahil, gıda takviyeleri, tıbbi ilaç sayılmayan ürünlerin kullanılmasına ara verilmeli ve bu durum hekiminize önceden bildirilmelidir. Kan sulandırıcı tedavi alanlar için farklı protokoller uygulanabilmektedir. Bu tedavi protokolleri yapılacak anestezi ve ameliyat türüne göre hekiminiz veya danışman hekimler tarafından belirlenecektir.
Ameliyat öncesi banyo yapılması önerilmektedir. Zira bir çok operasyondan sonra bir süre banyo yapılamamaktadır. Genel anestezi yapılacaksa sakalsız olmak avantaj sağlayacaktır. Operasyondan önce ortalama 8 saatlik bir gıda stoplanması gereklidir. Bu oruç tutar gibi katı ve sıvı hiç bir gıdanın yenmemesi ve içilmemesi şeklinde olmalıdır. Bazı hastaların sadece su içtikleri için ameliyatları iptal olmaktadır.
İyi bir uyku almak, stersten uzak fikirlere sahip olmak ameliyat başarınızı olumlu biçimde etkileyecektir.
2.3 serviste yatarken
SERVİSTE YATARKEN DİKKAT ETMENİZ GEREKENLER:
Bazı hastalar kontrol ve takip amacıyla, bazıları medikal tedavi veya ameliyat için serviste yatmış olabilirler. Servisimizde yenidoğan bebeklerden, hamile ve yaşlılara kadar farklı özelliklerde hastalarımız olabilir. Hatta başka servis hastaları da servisimizde bulunabilirler. Bu sebeple serviste başkalarını rahatsız edecek şeylerden kaçınmamız gerekecektir. Servis çalışanlarının uyarıları sizlere yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Ameliyat öncesi yatan hastalar aksi belirtilmediği sürece gece yarısından sonra aç ve susuz kalacaklardır. Ameliyat öncesi hekiminiz yasaklamadıysa duş almanız önerilir. Genellikle ameliyat sonrası bir süre banyo kısıtlaması olması muhtemeldir.
Eğer servis dışına çıkmanız gerekirse mutlaka servis hemşiresine bildiriniz. Bu durum çok önemlidir ve ameliyatınızın iptal edilmesine yol açabilir. Ameliyat öncesi hazırlıklarınız servis görevlilerince sağlanacaktır.
Tedavi ve takip amacıyla servisimizde yatan hastalarımız için de bu kurallar geçerlidir. İlaveten uzun süre serviste yatan hastalarda uyku bozukluğu, depresyon gibi belirtiler görülebilmektedir. Bu belirtiler bazen psikiyatrik yardım almayı gerektirebilecek kadar fazla olabilmektedir.
Yatışınız sırasında başka bir sağlık sorununuz ortaya çıktığında yine servis görevlilerince takip ve tedaviniz sağlanacaktır. Yatan hastaların doğrudan poliklinik hizmeti almaları mümkün değildir. Ancak imkanlar ölçüsünde yardım sağalnaması için çabamız olacaktır.
2.4 taburculuk
TABURCULUK SIRASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER:
Taburculuğunuzdan önce servis görevlilerine ve hekiminize bildirmeniz gereken konular vardır. Eğer bir işyerinde işçi veya memur olarak görev yapıyorsanız veya öğrenciyseniz rapor durumunuzu görüşünüz.
RAPOR: Unutulmamalıdır ki resmi raporlar SGK sistemi üzerinden verilmektedir ve bu kayıtların güvenliği, işlevselliği ve tüm teknik alt yapı sorunları ile çözümleri SGK tarafından yönetilmektedir. Yani bir rapor sistemden silinmişse sebebi hekiminiz veya sağlık kurumu olmayabilir. Ayrıca sistemin çökmesi durumunda da rapor verilemeyebilmektedir. Raporlardaki düzeltmeler, yenilemeler ve değişiklikler ancak SGK sistemi izin verirse yapılabilecektir.
Başka bir hekim veya kurumdan raporunuz var mı? Rapor nasıl ve ne zaman bitiyor, kontrol edin. Çalışır şeklinde biten raporlara yeniden rapor verilemez, mevzuata göre en az 1 gün işbaşı yapmaları gerekir. Rapor süresi bitmemişse taburculukta rapor verilemez, rapor bitişinde kontrol amaçlı poliklinik kaydı olşturulur ve rapor uzatılabilir veya kapaytılıp işbaşı verilebilir. Rapor 10 gün veya daha az verilmişse, sonradan uzatılması gerektiğinde ya sağlık kurulu raporu (3 imzalı hekim raporu) veya kontrol tarihinde yenilenmesi gereken rapordur. Ancak rapor çalışır şeklinde verilmişse ya Kurul raporu olarak düzeltilebilir ya da kontrolşekline çevirilip, kontrol tarihinde ek rapor ile uzatılabilir.
Taburculuk sırasında size reçete verildiğinde sistem üzerinden yatışınızın düşmesi zaman alabilmektedir. Bu sebeple taburculuktan bir kaç saat sonra reçetenizi alınız. Buna rağmen eczane sistemine taburculuğunuz yansımadıysa hekiminizle veya servis sekreterimizle iletişime geçin.
Taburculuğunuzda yemek kısıtlaması, egzersiz ve günlük aktivitelerinizde dikkat etmeniz gereken durumları öğreniniz. Varsa yara bakımı ve pansuman sayısı, şekli ve nerede, nasıl yapılacağını detaylı bir şekilde anlayınız.
Kontrolünüz var mı? Raporunuz kaç gün? Rapor sonunda iş başı verilmiş mi? Başka bir bölüm veya hastaneye gitmeniz önerildi mi? İlave tetkik isteniyor mu? bilmeniz gereken diğer konulardır.
2.5 sigara-sağlık
SİGARA ve PLASTİK CERRAHİDEKİ ÖNEMİ :
Vücudumuzdaki bir yaranın iyileşmesi için o bölgenin yeterli kan akımına sahip olması gereklidir. Kan damarlar yolu ile taşınarak dokularımıza besin, oksijen, savunma hücreleri ve hormanların taşınmasını sağlar. Akciğerlerimizde yüklendiği toksik maddeleri atarak oksijen ile yüklenen kan, kalp ve damarlar vasıtası ile tüm bedenimize dağılmaktadır. Bu sistemin düzgün çelışması dokularımızın sağlıklı kalmasını da sağlamaktadır.
Ancak bu sistemi bozan durumlar hem hastalıklara davetiye çıkartacak, hem de hastalık ve yaralarımızın şifasına engel oluşturacaktır. Bu sistemin en büyük düşmanı tütün mamülleridir. Başta sigara olmak üzere tüm tütün mamülleri aşağıda maddeler şeklinde sıralanan sorunların sebebi olmaktadır:
a- Akciğerlerimizde yeterli oksijen seviyesini sağlayamamak
b- Akciğerlerimizin temizlik ve bakım hücrelerini işlevsiz kılmak
c- Damarların esnekliğinin kaybolması
d- Damar çaplarında daralma
e- Kalbin çalışmasını bozma
Yukarıda belirtilen tüm sebepler dokularımıza yeterli yapı taşı ve hücrenin aktarılamaması anlamına gemektedir. Kısaca tütün mamülleri:
1- Kanın oksijenlenmesini bozarak
2- Damarları daraltarak
3- Vücudun onarımı için kullanılması gereken yapı taşlarını, zehirleri etkisizleştirmede harcayarak
4- Akciğer ve kalbin fonksiyonunu bozarak
yara iyileşmesini bozmaktadır. Bu sebeple sigara içenlere yapılacak işlemlerde daha tititz olunmalıdır.
2.6 ıslak pansuman
STERİL ISLAK PANSUMAN:
Steril ıslak pansuman nasıl yapılır:
Gerekli Malzemeler:
1-Steril eldiven
2-Steril gazlı bez
3-Serum fizyolojik (% 0,9 NaCl) en az 500 cc
4-Steril enjektör en az 20cc’lik
5-Kağıt flaster (hipoallerjenik flaster)
6-Makas
Hazırlanışı:
Eski yara ISLATILMADAN açılır. Pansuman açılırken ASLA ISLATILMAZ, kuru kuru açılır. Doktorunz aksini söylememişse bebek şampuanı ile yıkanır.
Musluk suyu ile durulanır. Artık yara pansuman için hazırdır.
Steril eldivenin içine el değdirmeden açılır.
Steril gazlı bezler eldivenlerin üzerine açılır.
Enjektör ile serum çekilip, gazlı bezler ıslatılır.
Eldivenler parmak bölümlerne temas etmeden giyilir.
Islak steril gazlı bezlerin fazla suyu iyice sıkılır. Nemli kalması yeterlidir.
Gazlı bezler iyice açılır ve buruşturularak yaraya koyulur. Sağlam cilde temas etmemesine özen gösterilir.
Yaranın üzerine kuru gazlı bezler koyularak sarılır veya bantlanır.
Yara infeksiyon kapma tehlikesine sahipse özel antiseptik solüsyonlar de eklenebilir. Buna hekim karar vermelidir.
2.7 dikiş pansumanı
CERRAHİ YARALAR:
Ameliyat sonrası yara bakımları cerrahın önerdiği şekilde yapılmalıdır. Zira her cerrahi işlemin ve her cerrahın tarzı ve deneyimi farklıdır.
Bizim ameliyatlarımızda aksi bildirilmedikçe ilk 48 saat su ile temas yoktur. Genellikle 24 saat sonra ilk pansuman açılır ve tarif edildiği gibi pansuman yenilenir. Dikişlerin üzeri baticon ile silindikten sonra kuruması beklenip, ince bir tabaka oluşturacak şekilde antibiyotikli pomad sürülerek gazlı bez ile kapatılır. 48 saat sonra pansuman açıldığında öncelikle bebek şampuanı ile yıkanır. Baticon ve pomad uygulanarak açık bırakılır. Yüz bölgesindeki dikişler 24 saat sonra bile pomad sürülerek açık bırakılabilir; özellikle istenmemişse baticon uygulanması gerekmez. Krem veya pomad sürerken çok ince bir tabaka uygulanmalı, dudak parlatıcısı gibi görünmelidir. Aşağıda solda kötü yıkanmış, üzerinde kabuklanmaları bile temizlenmemiş, uygun olmayan bir dikiş; sağda ise temiz yıkanmış ve kremlenmiş bir dikiş görülüyor.
Alçı, korse, özel giysi veya sentetik atel kullanan hastalar pansumanlarını aynı şekilde yaptıktan sonra korse/atellerini kullanmaya devam edeceklerdir. Yara yerini yıkamaktaki amacımız kan, kabuk, pıhtı ve eski krem artıkları ile ölü dokuların uzaklaştırılmasıdır. Okşar gibi yapılan yıkamalar istenilen sonucu vermemektedir. Aşırı krem sürüldüğünde cilt yumuşar / cıvık bir hal alır ve rengi açılır. Bu durumda BİR pansuman krem/pomadsız yapılır, bol baticon uygulanır. Sonra eski sıklığında devam edilir.
2.8 yanık pansumanı
YANIKLAR:
Yanıklar güneş yanığı gibi sadece ciltte kızarıklık yapmışlarsa 1.derece. Su toplamışlarsa veya deri soyulmaları olmuşsa 2.derece. Cilt tamamen yanmış ve cilt altı dokulara kadar ulaşmışsa ( ağrısız, deri bütünlüğü kaybolmuş, sert ve koyu bir yanık tabakası mevcut) 3.derece yanıktan söz edilir. Fotoğrafta görülen sarı/beyaz renkli alan da 3.derece yanık alanına örnektir.
Özellikli yanıklar yüz, boyun, genital bölge, el ve ekstremitelerin çepeçevre yanıklarıdır. Yanık etkenine göre ise: 1- Sıcak teması ile 2- Kimyasal hasarla 3- Elektrik akımı ile oluşan yanıklar mevcuttur.
Yanıklarda musluk suyu ile ilk müdehalenin ardından yanık derecesine göre işlem yapılır. 1.derece yanıklarda ağrı kesici ilaç alınır ve uyuşturucu kremler uygulanır. 2.derece yanıklarda su toplayan deri bebek şampuanı ile yıkanarak patlatılır ve canlılığı kaybolmuş deriler temizlenir. Gümüşlü yanık merhemi ile kapatılır. Gümüşlü yanık merhemi yoksa antibiyotikli bir pomad ile de pansuman yapılabilir. En kısa sürede acil servise başvurulmalıdır. Plastik cerrahi tarafından ileri tedavi verilebileceği unutulmamalıdır. 3.derece yanıklar genellikle ameliyatla tedavi edilirler. Ekstremite yara ve yanıklarında kalp seviyesinin üstünde yükseltme önerilir.
Etkin bir tedavi yapılmayan veya yarım kalan hastalarda eklem kontraktürleri ve buna bağlı fonksiyon kayıpları görülebilir. Ayrıca yanık yaraları üzerinde geç dönemlerde (10 yıldan uzun) cilt kanserleri görülebilmektedir. Bu alanlarda oluşan kanserler kötü seyirlidir, ancak cerrahi ile çok kolay ve yeterli tedavi sağlanabilmektedir.
Yanık pansumanı nasıl yapılır:
Gerekli Malzemeler:
1-Bebek şampuanı
2-Gümüşlü krem (Silverdin, Silvamed…gibi)
3-Yıkama için sünger, pamuklu bez veya pamuklu/yumuşak lif
4-Yarayı kapatmak için gazlı bez veya temiz bir örtü
5-Yarayı sarmak için rulo gaz, elastik bandaj veya yarayı içine alabilecek çorap tarzı bir koruyucu
6-Makas ve Flaster (gerekli ise)
Hazırlanışı:
Eski pansuman açılır. Pansuman açılırken ıslatılabilir. Doktorunz aksini söylememişse bebek şampuanı ile yıkanır.
Musluk suyu ile durulanır. Artık yara pansuman için hazırdır.
Bolca krem alınıp tüm yaraların üstü kalın bir tabaka şeklinde kapatılır.
Steril gazlı bezler veya örtü ile krem kapatılır. Bu kremin akmaması ve istenen bölgede kalarak etkisini o bölgede sürdürmesi içindir. Krem akmayacak bir bölgede ise açık bırakılabilir.
Örtüyü yerinde sabitlemek için rulo gaz, elastik bandaj veya çorap benzeri bir şey kullanılabilir.
Yanık bölge kalpten yüksekte ve damarlar katlanmayacak şekilde tutulur.
Yara infeksiyon kapma tehlikesine sahipse özel antiseptik solüsyonlar ve ilaçlar da eklenebilir. Buna hekim karar vermelidir.